İlimiz zeytin alanı varlığıyla, ülkemizde ilk 3 sırada yer almaktadır. Geniş zeytinlik alanlarına sahip olan İlimizde zeytin tarımsal açıdan en önemli bitkisel ürünlerdendir.
Son yıllarda iklimsel dengesizliklerinde etkisiyle zeytinde verim problemleri yaşanmaktadır. Bu nedenle gerek bitki besleme, gerekse bitki sağlığı oldukça önemli olup, iklimsel etkilerden kaynaklı stres ve diğer olumsuz etkileri azaltıcı tedbirler alınması oldukça önemlidir.
Bitki sağlığı uygulamaları Bakanlığımız 'Zeytin Entegre Mücadele' ve 'Zirai Mücadele Teknik Talimatları' esaslarına göre yapılması oldukça önemli olup, söz konusu talimatlara, bilgisayar ortamından herkes için ulaşılabilir durumdadır. Bağlantı linki, https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Menu/28/Yayinlar_veriler şeklindedir.
Her ne kadar teorik bilgilere buradan ulaşılabilse de konu, teknik bir konu olup, İl ve İlçe Müdürlüklerimizdeki teknik personellerimizin tavsiyeleri doğrultusunda uygulama yapılması oldukça önemlidir.
İlkbaharla birlikte görülmeye başlayan Zeytin Pamuklubitleri (Euphylluara spp.), Zeytin Güvesi (Prays oleae), Zeytin Fidantırtılı (Palpita unionalis) ve Zeytin Sineği (Bactrocera oleae) gibi en fazla zarar oluşturan etmenler ve daha birçok zararlı sıcak aylarda bitkiyi zayıf düşürmekte ve verim ve kaliteyi olumsuz etkileyebilmektedir. Bu yüzden zeytinliklerimizin düzenli kontrolü ve takibi yapılarak izlenmelidir. Her bir etmenin zarar şekli, yaşam döngüsü ve bahçelerde bulunma yoğunluğu farklı olacağı için ezbere kimyasal ilaçlama yapılmamalı teknik eleman tavsiyesine göre uygulama yapılmalıdır.
Bitki sağlığı uygulamalarında, Entegre mücadele prensipleri gereği kimyasal mücadele en son çare olarak düşünülmelidir. Bu nedenle ilk önce doğru budama, kuruyan dalların temizliği, ağaç diplerindeki otların biçilmesi, hastalıklı dalların, kurtlu meyvelerin bahçeden uzaklaştırılıp, imhası gibi kültürel önlemler oldukça önemlidir. Doğru bitki beslemeyle toprağın güçlendirilmesi, çok kurak giden mevsimlerde özellikle çiçeklenme ve meyve tutumu döneminde damlama sulama yapılması gibi temel uygulamalar oldukça önemlidir. Mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklar ve uzun süre yağışsız geçen dönemlerde zeytin bahçelerinde imkan dahilinde yapılacak sulama bitkinin stresini azaltacak ve verimi olumlu yönde etkileyecektir.
Gerek don, sıcaklık, kuraklık gibi çevresel etkiler gerekse hastalık ve zararlı etmenlerin her biri bitkiyi güçsüz düşürmektedir. Üst üste biriken zararlar bitkinin kaldıramayacağı duruma geldiğinde bitki öncelikle çiçeğini dökmektetir. Bitkiyi aşırı sıcaklardan korumak, stresini azaltmak için kaolin kilinin zeytinde de uygulaması söz konusudur (çiçeklenme dönemi dışında).
Çiçeklenme döneminde, bitki tozlanma döneminde olduğu için hassas olup, ilaçlama vb. şeyler uygulanması önerilmemektedir.
Zeytin Pamuklubiti zararlısı aşırı yoğunluk göstermesi durumunda ruhsatlı insektisitlerle mücadelesi yapılmalıdır. İlaç uygulama zamanı; ilk pamukçukların görülmesinden 10 gün sonra başlayıp, çiçekler açana kadarki dönemdir.
Zeytin Güvesi 3 döl vermekte olup, her bir dölü; yaprak, çiçek ve meyve şeklinde sırasıyla zarar oluşturmaktadır. Asıl önemli zararı, meyvedeki 'karabiber dökümü' denilen zarardır. Çiçek dökümü tamamlanıp, meyve tutumu sonrası meyveler karabiber büyüklüğünü almaya başladığı dönemde mücadele edilmelidir. Teknik elemanların tuzaklarla yaptığı zeytin güvesi yoğunluğu olan bölgeler ve eylül ayında meyve dökümü olan bölgeler riskli bölgelerdir.
Zeytin Fidan Tırtılı; zeytinde taze sürgün uçlarıyla beslenmekte olup, özellikle fidanlarda yoğun zarar yapabilmektedir. Mayıs onu haziran ortaları gibi ergin-kelebek çıkışı olan zararlının larvaları oburca beslenerek yoğun zarar yapabilmektedir. Kış aylarında yapılacak toprak işleme, kışı toprakta geçerin olgun larvaların imhası açısından faydalı olacaktır. Obur dallarda beslenmeyi seven zararlıya karşı obur dalların budanması ve bunların imhası larva popülasyonunu azaltacaktır. Kimyasal mücadele; haziran başlarında, filiz uçlarında dantelimsi bir zarar oluşturarak beslenmeye başladığı görüldükten sonra yapılmaldır.
Zeytin Sineği, zeytinlerin yağlanmaya başladığı dönemden hasada kadar sürede zarar oluşturan bir zararlıdır. Ege bölgesinde 4-5 döl verebilmektedir. Bu nedenle zeytinin yağlanmasından hasada kadarki süreçte risk altındadır. Zeytin meyvelerinin kurtlanmasına ve dolayısıyla da çürümesine sebep olup, yağı asitlendirmekte, sofralık zeytinin ise kalitesini bozmaktadır. Zararlı yoğunluğunun; Dap (%2-5'lik) gübresi çözeltisiyle ve sarı yapışkan feromon tuzaklarla izlenmesi oldukça önemlidir. Toplu zararlı çıkış zamanının tespiti, kimyasal mücadeleye karar vermek için çok önemlidir. Tuzaklarla kitlesel mücadelede yapılabilir ancak bunun başarılı olması için en az 40 dekar alanda uygulanması gerekmektedir. Hazirandan kasıma kadar yaklaşık 6 aylık bir zarar riski olması sebebiyle, doğru zamanda mücadele yapmak önemlidir. Hasattan 20 gün önce mücadele bitirilmiş olmalıdır. Zararlının çıkış dönemine göre, gerekirse erken hasat yapılması bazı durumlarda zararı önleyebilir.
Not: Bitki Koruma Ürünü satışı yapan zirai ilaç bayilerinin üreticilerimize; bitkilere ruhsatlı ürünler dışında bitki koruma ürünü satışı yapmamaları, yapıştırıcı, tutturucu, vitamin vs. gibi gereksiz ve ruhsatlı olmayan diğer ürünleri tavsiye etmemeleri, üreticilerimizin bu konuda bilinçli olması oldukça önemlidir.